Ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Νομού Ηρακλείου ‘’ Νίκος Καζαντζάκης’’ σας προσκαλεί στην εκδήλωση που συνδιοργανώνει με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου, τη Δευτέρα 7 Μαρτίου, στις 7.00 το απόγευμα, στην αίθουσα Καστελάκη του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου ομιλία με θέμα ‘’ Ηράκλειο, Τρίτη 25 Αυγούστου 1898…. Η τελευταία εκατόμβη.’’
Η εκδήλωση πραγματοποιείται με αφορμή την συμπλήρωση 120 χρόνων από τα δραματικά γεγονότα της 25ης Αυγούστου του 1898 και θα μιλήσει η Κυρία Αθηνά Κυριακάκη – Σφακάκη , Ξεναγός – Συγγραφέας .
Η ομιλήτρια στο προλογικό σημείωμα της εκδήλωσης αναφέρει χαρακτηριστικά τα παρακάτω:
Το 1895 άρχισε η τελευταία περίοδος των Κρητικών επαναστάσεων που ονομάσθηκε ‘’τυχερή’’. Η Τουρκία αναγκάσθηκε από τις Μεγάλες δυνάμεις να παραχωρήσει ένα νέο Οργανικό Νόμο, δια του οποίου αποκτούσαν το δικαίωμα να επεμβαίνουν στην Κρήτη. Οι επεμβάσεις σκοπό είχαν να προστατεύουν τον άμαχο πληθυσμό από τις συνεχείς διώξεις, βιαιοπραγίες και δολοφονίες.
Η αντίδραση του Μουσουλμανικού στοιχείου της Κρήτης και κυρίως των Τουρκοκρητών και των Βασιβουζούκων εκδηλώθηκε με μεγάλης έκτασης και αγριότητας δολοφονίες, εμπρησμούς και βιαιοπραγίες, στα μεγάλα κέντρα της Κρήτης, σε μοναστήρια και εκκλησίες. Η Μονή Ανωπόλεως υπέστη το 1896 μεγάλη καταστροφή.
Το 1897 διεξάγονται λυσσώδεις μάχες στην περιοχή των Αρχανών, στην Δυτική Πεδιάδα και στο Μαλεβύζι. Τον Ιούλιο του 1898 αποφασίζεται η λύση της αυτονομίας της Κρήτης, το Εκτελεστικό της Κρήτης ( 6 μελής επιτροπή ) αναλαμβάνει την εξουσία μέχρι της άφιξη του Υπάτου Αρμοστή. Τα διαμερίσματα της Κρήτης ετέθησαν υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων . Ο Νομός Ηρακλείου ετέθη υπό τον έλεγχο των Άγγλων.
Έπρεπε να εγκατασταθούν νέοι υπάλληλοι στις δημόσιες υπηρεσίες για να προετοιμάσουν την ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας από την Εκτελεστική επιτροπή στον Ύπατο Αρμοστή. Το Τουρκικό στοιχείο του Ηρακλείου αντέδρασε όταν επιχειρήθηκε η εγκατάσταση υπαλλήλων στο τελωνείο. Με αγριότητα οι επιθέσεις κατά των υπαλλήλων εξαπλώθηκαν, το Τουρκικό στοιχείο και οι Βασιβουζούκοι επιδόθηκαν σε φρικιαστικές σφαγές, εμπρησμούς και λεηλασίες οικιών, γραφείων και καταστημάτων. Σφαγιάσθηκαν εκατοντάδες Χριστιανοί, 17 Άγγλοι στρατιώτες και ο υποπρόξενος της Αγγλίας στο Ηράκλειο Λυσίμαχος Καλοκαιρινός. Τα δραματικά γεγονότα κατεγράφησαν ως η μεγάλη σφαγή της 25ης Αυγούστου 1898. Ήταν η μεγαλύτερη και η τελευταία της περιόδου της Τουρκοκρατίας στη Κρήτη, και στην πόλη Ηράκλειο.
Η Αγγλία χρειάσθηκε 15 ημέρες για να λάβει αποφάσεις, και μετά από αμφιταλαντεύσεις ζήτησε την τιμωρία των πρωταιτίων. Τιμώρησε δια απαγχονισμού 17 ‘’πρωταιτίους’’, αριθμός ίσος με τους σφαγιασθέντες Άγγλους, ενώ άλλους φυλάκισε και άλλους εξόρισε.
Στις 2 Νοεμβρίου 1898 ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης εγκατέλειπε την Κρήτη.
